Hutular çeteleşiyor,cinayetler,suikastler, mala zarar vermeler her geçen gün artıyor. 1959 yılındaki saldırılarda 100.000 civarında Tutsi Öldürülüyor.1961 yılında Hutuların Kurtuluşu Partisi ( Parmehutu) iktidarı ele geçiriyor ve ondan sonra ülke çığrından çıkıyor. 1962 de 150.000 Tutsi daha ırkçı Hutularca öldürülüyor.
Bu katliamın üzerine 700.000 Tutsi de komşu ülkelere sığınıyor,orada örgütleniyor. Sığınmacılar 1990 yılında RPF ( Rwanda Patrioric Front) partisini kuruyorlar. 1993 yılının ağustos ayında RPF ve Ruanda hükümeti ( Hutu’lar) arasında Arusha Barış Anlaşması imzalanıyor.Devlet başkanı Juvenal Habyarimana ve yanındakiler bu anlaşmaya uymak istemiyorlar. Fransa iç savaşın tüm belirtileri göz önünde olmasına rağmen Hutulara silah satıyor. Aynı günlerde Çinden de palalar,bıçaklar,kamalar gemilerle Ruandaya getirtiliyor ve Hutulara dağıtılıyor. Devlet radyolarında ve bildirilerinde Tutsiler için “ Hamam böcekleri “ oldukları ve temizlenmeleri gerektikleri anonsları yapılıyor.
Birleşmiş milletlerin askeri birliklerinin Kanadalı komutanı General Romeo Dallaire yaklaşmakta olan katliam ile ilgili BM uyarıyor. Kofi Annan dan gelen cevapta ise “kesinlikle karışılmaması” talimatı veriliyor. Hemen ardından BM askeri gücü de 2.500 kişiden 250 kişiye indiriliyor.
General Romeo Dallaire 2003 yılında yazdığı aşağıdaki romanında ve daha sonra çekilen filminde o günlerde yaşananları tüm çıplaklığıyla anlatmıştır.
Katliam için artık bir kıvılcım bekleyen Hutulara tabi ki bir kıvılcım çakılıyor. Hutu olan Devlet Başkanı Juvenal Habyarimana ve kabine üyelerini taşıyan uçak tam inişe geçtiğinde başkanlık sarayının yakınından atılan bir roketle düşürülüyor ve uçaktakilerin tamamı ölüyor. Bu olayın üzerinden daha bir saat bile geçmeden katliamlar başlıyor. 100 gün süren bu katliamda 1.000.000. evet,yanlış okumadınız bir milyon Tutsi öldürülüyor. Tutsilerle birlikte katliamı desteklemeyen Hutular,aydınlar,ilericilerde nasiplerini alıyorlar.
Bence hepimizin bu konuları daha iyi kavramamız açısından önemli bir tespit var. Uçağı düşürülen Devlet Başkanı Juvenal Habyarimana’nın karısı Agathe Habyarimana ve erkek kardeşlerinin yönettiği ırkçı silahlı Hutu örgütü Akazu soykırımda en aktif rölü oynayan,en acımasız katliamları gerçekleştiren gruptu. Agathe ve kardeşleri devlet başkanını bu katliamlara başlaması için ikna etmeye çalışıyorlardı. İstediklerinin olması geciktikçe başka yollara başvurmaktan çekinmeyeceklerdi. Nitekim uçağın düşürülmesi fitili ateşlemiş,aylardır sürdürülen hazırlıklar eyleme dönüştürülmüştü. Uçağın kara kutusu hiçbir zaman bulunamadı. Bir başka şüphe doğuran olay ise Agathe’nin uçağın başkanlık sarayının yakınında düşürülmesinin ardından o bölgede yaşayan tüm komşularını öldürtmüş ve hiçbir şahit bırakmamış olmasıdır. Agathe ve çocukları katliamdan sonra Fransaya sığınıyor,ancak orada yargılanıp,mahkum ediliyordu.
Bu büyük katliamın ardından PRF Partisi yönetimi alıyor ve bu gün halen devlet başkanı olan Paul Kagame’nin reformlarıyla barış ve huzuru sağlıyor.
Ülke sömürgeleştirildikten sonra yoğun bir misyoner akınına uğruyor. Katolik ve Protestan misyonerler tüm ülkeyi kendi dinlerine inandırmak için her türlü kaynağı kullanıyor,baskıyı uyguluyor. Hatta bazı papazların katliam esnasında Tutsileri korumak için canını tehlikeye atarken,bazılarının da katliamı yapan Hutulara yardım ettikleri biliniyor.
Son olarak sorumluların akıbetleri konusunda da bilgi vermeliyim. PRF hükümeti, katliama karışan ve/veya katliamı teşvik eden herkesi yargılayacağını ilan etmiş. İki-üç kişiyi öldürenlere yerel hukuk uygulanmasına karar verilmiş. Bunlar kendi köylerinde,köylülerin kurduğu mahkemelerde yargılanıyorlar ve sonuç resmi olarak kabul ediliyor. Yargılama sırası gelinceye kadar da o köyde yaşamını serbestçe sürdürmeye devam ediyorlar. Ancak daha ağır suçlular için Çağdaş hukuk kuralları uygulanarak yargılama yapılıyor. Bu amaçla Tanzanya da Uluslararası Ceza mahkemesi kurulmuş ve yargılamalar orada sürdürülüyor.
Ruanda yazımız için tıklayınız.
Kigali yazımız için tıklayınız.
Ruanda Soykırım yazımız için tıklayınız.
Kivu Gölü yazımız için tıklayınız
Dian Fossey yazımız için tıklayınız.
2 Yorum